Brak owulacji i problemy z zajściem w ciążę – co warto wiedzieć?

Owulacja to kluczowy moment cyklu miesiączkowego, w którym jajnik uwalnia dojrzałą komórkę jajową zdolną do zapłodnienia. Jeśli ten proces nie zachodzi, mówimy o cyklu bezowulacyjnym. To jeden z najczęstszych powodów problemów z płodnością u kobiet. Nierzadko zaburzenia te pozostają niezauważone aż do momentu, gdy para rozpocznie starania o dziecko. Wtedy często pojawia się konieczność konsultacji ze specjalistą, np. w Klinice Bocian w Szczecinie, która od lat wspiera pacjentów w walce z niepłodnością.

Czym jest cykl bezowulacyjny?

Prawidłowy cykl miesiączkowy sterowany jest przez hormony – estrogen, progesteron, FSH i LH. Ich współdziałanie prowadzi do dojrzewania pęcherzyka jajnikowego, uwolnienia komórki jajowej i przygotowania endometrium do ewentualnej implantacji zarodka.
W cyklu bezowulacyjnym ten mechanizm zostaje zaburzony. Brak uwolnienia komórki jajowej oznacza również brak produkcji progesteronu, co sprawia, że błona śluzowa macicy rozwija się wyłącznie pod wpływem estrogenów. W efekcie mogą pojawić się nieregularne lub nietypowo obfite krwawienia, często mylone przez pacjentki z klasyczną miesiączką.

Przyczyny braku owulacji

Brak owulacji w niektórych sytuacjach jest zjawiskiem naturalnym – dotyczy to nastolatek, kobiet karmiących piersią oraz pań w okresie okołomenopauzalnym. Jeżeli jednak anowulacja występuje regularnie w wieku rozrodczym, zwykle świadczy o problemach zdrowotnych. Do najczęstszych przyczyn należą:

• zespół policystycznych jajników (PCOS),

• choroby tarczycy (niedoczynność, nadczynność),

• hiperprolaktynemia (nadmiar prolaktyny),

• przedwczesne wygasanie czynności jajników,

• przewlekły stres i zaburzenia odżywiania,

• nadmierny wysiłek fizyczny,

• przyjmowanie leków wpływających na gospodarkę hormonalną.

Objawy cyklu bezowulacyjnego

Zidentyfikowanie cyklu bezowulacyjnego nie zawsze jest proste, ponieważ wiele kobiet nadal doświadcza krwawienia. Warto jednak zwrócić uwagę na sygnały takie jak:

• nieregularne miesiączki,

• bardzo skąpe lub wyjątkowo obfite krwawienia,

• dłuższe przerwy między miesiączkami,

• brak charakterystycznego, przejrzystego śluzu płodnego.

Samo występowanie miesiączki nie gwarantuje, że doszło do owulacji. Dlatego w diagnostyce niepłodności lekarze przeprowadzają badania hormonalne, monitorowanie cyklu w USG oraz ocenę poziomu progesteronu w drugiej fazie cyklu.

Leczenie braku owulacji

Terapia zawsze zależy od przyczyny. U części kobiet pomocne okazują się zmiany w stylu życia – zdrowa dieta, regularny sen, redukcja stresu i utrzymanie prawidłowej masy ciała. W innych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne, które przywraca równowagę hormonalną i stymuluje owulację.
Gdy metody zachowawcze nie przynoszą efektu, kolejnym krokiem jest zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro). W Polsce działa program refundacji in vitro, dzięki któremu pary mogą uzyskać dofinansowanie do tej formy leczenia.