NFZ – co to jest i jak działa Narodowy Fundusz Zdrowia

Narodowy Fundusz Zdrowia czyli w skrócie NFZ to instytucja publiczna która pełni kluczową rolę w polskim systemie opieki zdrowotnej. Odpowiada ona za finansowanie świadczeń zdrowotnych dla milionów obywateli naszego kraju. Chociaż większość Polaków korzysta z usług finansowanych przez NFZ nie każdy wie jak ta instytucja działa na jakiej zasadzie funkcjonuje i skąd pochodzi finansowanie. W tym artykule wyjaśniamy czym dokładnie jest Narodowy Fundusz Zdrowia jakie są jego zadania oraz jak korzystać z usług jakie oferuje.

Co to jest NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia to państwowa instytucja która została powołana do życia z początkiem 2003 roku. Zastąpiła ona funkcjonujące wcześniej Kasy Chorych które działały od końca lat dziewięćdziesiątych. NFZ odpowiada za zarządzanie środkami finansowymi pochodzącymi z obowiązkowych składek zdrowotnych płaconych przez osoby pracujące przedsiębiorców emerytów a także inne grupy objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Celem działalności NFZ jest zapewnienie równego dostępu do świadczeń zdrowotnych dla wszystkich obywateli bez względu na ich miejsce zamieszkania sytuację zawodową czy status społeczny. Fundusz działa w ramach systemu publicznej opieki zdrowotnej a jego zadania reguluje ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Jakie są główne zadania NFZ

Do najważniejszych zadań Narodowego Funduszu Zdrowia należy:

• zawieranie umów z placówkami medycznymi które świadczą usługi w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej

• finansowanie świadczeń zdrowotnych dla ubezpieczonych pacjentów

• kontrolowanie jakości świadczonych usług medycznych

• zapewnienie dostępu do leczenia w każdej części kraju

• prowadzenie działań promujących zdrowie i profilaktykę chorób

• prowadzenie centralnych ewidencji związanych z realizacją świadczeń zdrowotnych

Dzięki działalności NFZ pacjenci mogą korzystać z bezpłatnych wizyt u lekarza rodzinnego konsultacji u specjalistów leczenia szpitalnego rehabilitacji a także leków refundowanych.

Skąd NFZ ma pieniądze

Środki finansowe którymi dysponuje NFZ pochodzą głównie ze składek zdrowotnych. Składkę tę opłaca każda osoba objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Najczęściej jest ona odprowadzana przez pracodawcę w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub przez samego przedsiębiorcę w przypadku prowadzących działalność gospodarczą. Składki trafiają do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a następnie przekazywane są do NFZ.

Warto podkreślić że składka zdrowotna jest obowiązkowa. Jej wysokość jest uzależniona od rodzaju zatrudnienia a także od dochodu osoby ubezpieczonej. System oparty jest na zasadzie solidarności społecznej co oznacza że osoby o wyższych dochodach w większym stopniu finansują opiekę zdrowotną również dla osób które nie osiągają dochodów.

Kto może korzystać z NFZ

Z usług Narodowego Funduszu Zdrowia mogą korzystać wszystkie osoby objęte obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Do tej grupy należą:

• pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę

• osoby prowadzące działalność gospodarczą

• rolnicy

• emeryci i renciści

• uczniowie i studenci

• osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy

• członkowie rodzin osób ubezpieczonych w tym dzieci małżonkowie oraz rodzice

Dodatkowo istnieje możliwość dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w przypadku osób które nie są objęte żadnym z obowiązkowych tytułów ubezpieczeniowych.

Jak sprawdzić czy jestem ubezpieczony

Najprostszym sposobem aby sprawdzić swój status ubezpieczenia jest zalogowanie się do Internetowego Konta Pacjenta. Jest to bezpłatna platforma udostępniona przez Ministerstwo Zdrowia która umożliwia dostęp do danych medycznych historii leczenia e-recept e-skierowań oraz informacji o ważności ubezpieczenia zdrowotnego.

Można również zapytać o status ubezpieczenia bezpośrednio w przychodni lub zgłosić się do oddziału NFZ.

Jak działa system świadczeń zdrowotnych w NFZ

Aby skorzystać z bezpłatnej opieki zdrowotnej w ramach NFZ należy:

• posiadać ważne ubezpieczenie zdrowotne

• wybrać lekarza podstawowej opieki zdrowotnej z którym placówka ma podpisaną umowę z NFZ

• w przypadku potrzeby leczenia specjalistycznego uzyskać skierowanie od lekarza rodzinnego

• zgłosić się do placówki medycznej która posiada kontrakt z NFZ

NFZ finansuje świadczenia takie jak:

• wizyty u lekarzy rodzinnych

• wizyty u lekarzy specjalistów

• leczenie szpitalne

• rehabilitację

• opiekę długoterminową i paliatywną

• szczepienia ochronne

• badania diagnostyczne i laboratoryjne

• refundację leków i wyrobów medycznych

NFZ a dostęp do lekarzy

Jednym z najczęściej podnoszonych problemów związanych z funkcjonowaniem NFZ jest dostępność do lekarzy szczególnie specjalistów. Czas oczekiwania na wizytę w niektórych poradniach może sięgać kilku miesięcy. NFZ stara się ograniczać te problemy poprzez monitorowanie kolejek wdrażanie programów profilaktycznych i zwiększanie finansowania w wybranych obszarach.

Warto jednak pamiętać że pacjent ma prawo wyboru innej placówki w której czas oczekiwania jest krótszy nawet jeśli znajduje się w innym mieście lub województwie.

NFZ a leczenie za granicą

W pewnych sytuacjach pacjenci mają prawo do skorzystania ze świadczeń medycznych w innych krajach Unii Europejskiej w ramach tzw. dyrektywy transgranicznej. Oznacza to że można wykonać badanie lub zabieg za granicą a następnie ubiegać się o zwrot kosztów z NFZ. Należy jednak wcześniej spełnić określone warunki i często uzyskać zgodę Funduszu.

Programy profilaktyczne NFZ

Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje liczne programy profilaktyczne które mają na celu zapobieganie chorobom i wczesne wykrywanie schorzeń. Do najpopularniejszych należą:

• program profilaktyki raka piersi (mammografia)

• program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia)

• program badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego

• szczepienia przeciw grypie dla seniorów

Udział w takich programach jest bezpłatny i nie wymaga skierowania. NFZ zachęca do regularnego korzystania z profilaktyki ponieważ wykrycie choroby we wczesnym stadium znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Jak zgłosić skargę do NFZ

Jeśli pacjent uważa że jego prawa zostały naruszone przez placówkę medyczną może złożyć skargę do odpowiedniego oddziału wojewódzkiego NFZ. Skarga może dotyczyć między innymi:

• odmowy udzielenia świadczenia

• długiego czasu oczekiwania

• niewłaściwego zachowania personelu

• jakości udzielonej pomocy

Zgłoszenia można dokonać osobiście pocztą elektroniczną lub tradycyjną. Każde zgłoszenie jest analizowane a NFZ może wszcząć postępowanie wyjaśniające.

Jak znaleźć placówkę współpracującą z NFZ

Na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia znajduje się wyszukiwarka świadczeniodawców która umożliwia szybkie znalezienie przychodni szpitala lub specjalisty w danym regionie. Wystarczy wybrać rodzaj usługi lokalizację i kategorię medyczną aby uzyskać listę placówek realizujących świadczenia w ramach NFZ.

Podsumowanie

Narodowy Fundusz Zdrowia jest kluczowym elementem systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Dzięki niemu miliony osób mogą korzystać z bezpłatnego leczenia wizyt u lekarzy i diagnostyki. Choć system nie jest pozbawiony problemów i wyzwań takich jak długie kolejki czy niedobór specjalistów to jednak stanowi on podstawę publicznej ochrony zdrowia. Ważne jest aby pacjenci mieli świadomość przysługujących im praw i wiedzieli jak korzystać z usług medycznych w ramach NFZ. Regularne korzystanie z badań profilaktycznych znajomość zasad systemu oraz aktywność w zgłaszaniu nieprawidłowości mogą przyczynić się do jego poprawy i większej efektywności.